Over aardappelen, wilgentenen en houten stelen
Wie zal het zeggen; misschien zat grondlegger André Kooijmans op
die bewuste avond in het jaar 1814 met een warm bord aardappelen aan zijn krant,
die toen al heus bestonden, en bracht een agrarisch bericht hem op zijn idee.
Wat we wél weten is dat hij het zaadje plantte voor het Schijndelse familiebedrijf
Kooijmans Quality Tools.Nu, ruim twee eeuwen later, is het bedrijf met 49 zeer
betrokken medewerkers en uiterst duurzame bedrijfsprocessen succesvoller dan
ooit in het produceren, inkopen en verkopen van professionele handgereedschappen
met vaak een houten steel. En met die steel komt er een verhaal…
Aardappelen waren in de beginjaren van Kooijmans relatief nieuw in Nederland, weet de telg van de huidige zevende generatie, directeur en eigenaar Tijn Kooijmans. “Ze werden
steeds populairder aan de avonddis. Maar het rooien op het land was zwaar werk. Dus besloot onze voorvader André om van wilgentenen sterke manden te maken waar de aardappelen na het rooien direct in konden. Ze werden een succes. De manden maakten het werk een stuk makkelijker en vonden onder de boerenbevolking gretig aftrek. Begin twintigste eeuw werd het assortiment uitgebreid met andere boerenhulpmiddelen, denk aan een hooihark, een bezem en een spade. Deze hadden een houten steel die wij ambachtelijk maakten. De vorm van de metalen onderdelen, zoals het blad van de schop, bedachten we zelf en de productie besteedden we uit aan smederijen.”
Prachtige productnamen
Waar Kooijmans in die beginjaren vooral regionaal leverde, zitten ze nu in heel Nederland en België en in een stukje Duitsland. Naast hooiharken, bezems en spaden zitten er nog 3.600 snoerloze handgereedschappen in het assortiment. Die hebben prachtige, niets aan de verbeelding overlatende productnamen: paaltrekker, voetenveger, bietenvork, schoffelwieder en meer moois. Ze zijn bedoeld om agrariërs, van boeren praten we niet meer, hoveniers, stratenmakers en bouwvakkers, kortom professionals die met de handen werken, te ontlasten. “Zo’n 60 procent van ons assortiment bestaat uit innovatieve handgereedschappen met een houten steel. De steel maken wij zelf en de gereedschappen blijven wij doorontwikkelen. Ze worden dus steeds efficiënter”, zegt Tijn. “De metalen onderdelen besteden wij uit aan metaalbedrijven en het assembleren doen wij hier in Schijndel. De overige 40 procent van het assortiment kopen wij kant-en-klaar in. Wij bieden onze klanten graag een compleet assortiment, zodat diens klant in de winkel nooit misgrijpt. Al onze producten zitten in het hoge segment. Je komt ze in de reguliere bouwmarkt niet tegen.”
Zonnepanelen
Leer je het bedrijf beter kennen, dan valt al snel het duurzame karakter op. Dit past prima bij een bedrijf dat in- en verkoop combineert met een ambachtelijk houtverwerkingsproces. Naast Tijn is ook personeelsmanager Astrid van den Heuvel wat trots op het bedrijf. Kijk in de spreekkamer eens naar de luchtfoto van het bedrijf daar aan de muur. “Die kleine rechthoekjes?
Dat zijn honderden zonnepanelen op het dak, 864 in totaal”, weet Astrid. “Die voorzien ons van alle elektriciteit. Soms hebben we in de winter extra stroom nodig. Die kopen we dan in, groen natuurlijk. Verwarming vindt volledig plaats via onze eigen oven waarin wij alle overgebleven houtkrullen en het zaagsel verbranden. Er is genoeg om alle ruimtes te verwarmen. De restjes die we overhouden vinden hun weg naar de konijnenkooi of naar de palletindustrie. Ook ons wagenpark is zover mogelijk geëlektrificeerd, en we onderzoeken hoe wij met onze vrachtwagen kunnen overschakelen naar HVO, een brandstof waarmee je in een klap 89 procent minder CO2 uitstoot.”
“Wij leggen de verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in de organisatie
en dagen uit om GOED WERK te leveren”
Een uitdagende puzzel
Voor de productie is jaarlijks veel hout nodig. Dat is FSC-gecertificeerd, wat betekent dat het uit verantwoord en duurzaam beheerde bossen komt. Op de productievloer
kun je om de stapels en pallets hardhouten planken en balken niet heen, en ook de mix van machines en medewerkers valt op. Elke plank wordt op het oog minutieus geïnspecteerd, en vervolgens machinaal dusdanig verzaagd dat daar de beste, lees: sterkste, stelen en handvatten van kunnen worden gemaakt; een uitdagende puzzel. Tijn: “Hout is een levend product en niet elke plank is geschikt. Wij gebruiken alleen hout van bepaalde delen van bomen die op een specifieke plek hebben gestaan,
door de nerven gunstig lopen en er geen noesten in de weg zitten. Geschikt hout selecteren is specialistisch werk. Dat laat je niet zomaar aan een machine over. Daarom kiezen wij voor de balans tussen machinaal en ambachtelijk.”
Leeromgevingen
Zoals het de meeste familiebedrijven betaamt, is de band tussen de medewerkers, het management en de directie warm en hecht. Tijn, Astrid en de rest van het managementteam hebben dagelijks veel aandacht voor de medewerkers. Ze weten wat bij hen speelt, op het werk maar ook thuis. “Wij zijn er voor ze, en dat weten ze”, zegt Astrid. “Wij leggen de verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in de organisatie en dagen uit om goed werk te leveren, en dat wordt gezien. Onze medewerkers worden ondersteund door drie leidinggevenden die bijdragen aan hun werkgeluk. Bijzonder zijn onze leeromgevingen binnen de afdelingen logistiek, assemblage, productie en kantoor. De functieprofielen voor deze afdelingen hebben wij gesplitst in deeltaken, en die leggen wij voor aan de medewerkers. Aan de hand van deze taken geven zij aan hoe zij hun functie het liefst zouden willen inrichten. Vervolgens kijken we in hoeverre de wensen haalbaar zijn. Dan is er nog ons inclusieve beleid. Dat betaalt zich uit in een divers personeelsbestand dat iedereen gelijke kansen geeft.”
Ethisch handelen
Binnen Kooijmans telt iedereen mee, en naar iedereen wordt geluisterd. Medewerkers worden gestimuleerd om hun goede ideeën voor het bedrijf en bedrijfsprocessen
te pitchen, waarna ook echt wordt gekeken of ze doorgaan. Zoals de medewerker die voorstelde om de lay-out van de pakbonnen te verkleinen, waardoor bij het uitprinten voortaan flink op papier kon worden bespaard. Een goed idee! Vaak zijn verbeteringen ook proces overstijgend, en worden na invoering beloond met een certificaat. Eind vorig jaar was er een feestje, toen na een jaar hard werken het Sedex-certificaat werd binnengehaald. “Dit is een keurmerk dat aantoont dat een bedrijf voldoet aan de hoogste normen voor ethische en duurzame bedrijfsvoeren”, legt Astrid uit.
“Daarnaast voldoen wij aan de ETI Base Code, het Ethical Trade Initiative. Die richt zich op personeel en leveranciers en spreekt zich uit tegen kinderarbeid en voor medewerkersrechten. Het zijn bijzondere opstekers waarmee je als bedrijf aangeeft dat je echt je bijdrage wilt leveren.” Het personeelsbeleid van Kooijmans, waarbij Crowe zijdelings ondersteuning biedt, werpt zijn vruchten af. Desgevraagd telt Tijn zó vijf 40-jarige dienstverbanden, terwijl negen medewerkers er al meer dan 25 jaar werken. De langstzittende medewerker is 55 jaar in dienst.
Werken aan circulariteit
Tijn ziet positief uit naar de toekomst van zijn bedrijf. Als enige Kooijmans in het huidige bedrijf, Tijn nam het bedrijf in 2022 over van vader Martien, vallen er nog noten te kraken. Tijns kinderen van negen, tien en elf jaar, mogen straks zelf kiezen of zij dat willen doen. Hij verwacht dat zijn branche op de schop gaat. “We gaan naar
een circulair businessmodel toe. Zo’n model maakt het mogelijk om producten aan het einde van hun levenscyclus weer in te nemen en te recyclen voor en nieuw leven. Zo werk je dus echt aan minder grondstofverbruik, minder afval en minder CO2. Zo’n immense verandering gaat in kleine stapjes, die wij nu zetten. Daar ligt een uitdaging, voor ons en onze medewerkers, onze partners en wellicht de volgende Kooijmans-generatie.”
Vraag hier de Nuance gratis aan
Via onderstaand contactformulier kunt u uw gegevens achterlaten zodat wij u een exemplaar van Nuance toe kunnen sturen.